گزیده سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علوی در جلسه شرح احادیث کتاب مواعظ العددیه

بخش رساله حقوق امام سجاد (ع)

حق کسى که به تو بدى کرده این است که او را عفو کنى، و اگر مى دانى عفو کردن او ضرر دارد، از او انتقام بگیرى. خداوند متعال مى فرماید: «کسى که اگر ستم دیده انتقام گیرد بر او تعرضى نیست»

عفو اگر به‌جا باشد، پسندیده است، مانند گذشت از کسی که سهوا خطایی کرده و نادم هم هست، ولی عفو از ظالم متجاوزی که پشیمان نیست، گسترش ظلم و تعدی در جامعه است.

توقع اولیه ظالم نباید این باشد که مظلوم او را ببخشد، این باعث افسارگسیختگی ظالم، و رواج ظلم می‌شود.
اگر صرفا عفو و گذشت در جامعه پررنگ شود، و حق مداری کم‌رنگ شود، این نظام جامعه را برهم می‌زند.

حق هم کیش تو این است که سلامتى آنان را در دل آرزو کنى، و با خطاکاران مهربانى و مدارا کنى، و با الفت آنان را اصلاح کنى، و از نیکوکاران تشکر کن، و آنان را اذیت نکن، و هرچه براى خود مى پسندى براى آنان بپسند، و هر چه براى خود نمى پسندى براى آنان نپسند، سالمندان را چون پدر خود، و جوانان را چون برادر، و زنان سالخورده را چون مادر، و کودکان را چون فرزند خود بدان.

با هم‌کیش باید مدارا داشت، مدارا یعنی تعامل نرم و تدریجی، تعامل با صبر و حوصله. مدارا به معنای بی‌خیالی و رها کردن نیست. خروجی مدارا و رحمت باید اصلاح و تربیت باشد نه گستاخی.

از نیکوکاران و زحمت‌کشان باید قدردانی کرد، تشکر از نیکوکار شریک شدن در کار خیر اوست، همچنین باعث ترویج کار نیک می‌شود.

بزرگترین مانع و مشکل در جامعه ارزشی و دینی، اذیت کردن هم‌کیشان و به‌اصطلاح خودی‌ها است. مثلا کسی سفره انداخته و تو از سفره او بهره برده‌ای ولی هیچ تشکری از او نکنی، این اذیت کردن اوست، در واقع ترک شکر در بعضی از مقامات ایذاء محسوب می‌شود.

با همکیشان باید مثل اعضای یک خانواده برخورد کرد. ایمان در نحوه برخورد با هم‌کیشان معلوم می‌شود.

حق کافر ذمى این است که حقى را که اسلام براى آنان پذیرفته است به رسمیت بشناسی، و تا زمانى که آنان وفادار هستند، به آنان ستم نکن.

با اهل ذمه (صاحبان ادیان الهی مانند مسیحیان و یهودیان که در داخل کشورهای اسلامی زندگی می‌کنند) باید خوش‌رفتاری داشت ولی نه نزدیکی بیش از حد.