گزیده سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علوی در جلسه شرح احادیث کتاب مواعظ العددیه

بخش رساله حقوق امام سجاد (ع)

قسمت اول

حق مادرت این است که بدانى وقتى تو را حمل کرده است به گونه ای که هیچ کس دیگرى را حمل نمى کند. و از ثمرۀ قلب خود به تو داده است که کسى به دیگرى نمى دهد. و با همۀ وجود از تو مراقبت کرد. و باکى نداشت که خود گرسنه بماند و تو را سیر کند. خودش تشنه باشد و تو را سیراب کند. و خودش پوشاک مناسب نداشته باشد اما تو را بپوشاند. خود در حرارت باشد و بر تو سایه افکند. خود بیدار باشد تا تو را بخواباند. و تو را از سرما و گرما نگه دارد. تا تو براى او باشى. تو هرگز توان شکر او را ندارى. مگر با کمک و توفیق خداوند.

در روایات گفته شده اطاعت پدر واجب است، اما حق مادر بالاتر است و فرزند نسبت به مادر مسئولیت بالایی دارد. در همین رساله حقوق هم می‌بینید که ابتدا حق مادر را بیان می‌فرماید.

مادر سراپا عشق و علاقه نسبت به فرزندش است. هرکاری برای مادرت کردی آن کار در قبال حق مادر هیچ است. نقل می‌کنند شخصی چهل سفر مادرش را کول کرد و به حج برد، سپس سوال کرد حق مادر را به جا آوردم؟ گفتند خیر

در روایات گفته شده مادر پس از مرگ هم در عالم برزخ وساطت و شفاعت می‌کند و خیلی از بلاها به این واسطه از فرزند دور می‌شود.

حق پدرت این است که بدانى او منشاء وجود توست. و اگر نبود تو نبودى. پس هرگاه در وجود خود چیزى خوشایند یافتى بدان که اصل آن نعمت از پدر توست. پس خدا را بقدر این نعمت شکرگزار و نیرویى جز خدا نیست.

بدان هرچه داری از پدرت داری، اصل نعمت از پدر است. در روایات گفته شده گاهی کسی دعا می‌کند و خدا اجابت را در نسلش قرار می‌دهد.

حق فرزند تو این است که بدانى او از توست. و خیر و شر او در دنیا به تو نسبت دارد. و تو دربارۀ تربیت و ادب و خداشناسى و یارى او براى اطاعت از خدا مسئولیت دارى. پس رفتار تو با فرزندت مثل کسى باشد که مى داند اگر به او نیکى کنى ثواب مى برى. و اگر به او بدى کنى مؤاخذه خواهى شد.

فرزند برای والدین مسئولیت است، یا وزر و وبال اوست یا تاج سرش. والدین هم مسئولیت دعا کردن فرزند را به عهده دارند هم تربیت و ادب کردن او .

بهترین ارمغانی که پدرومادر برای فرزندانشان باقی می‌گذارند ادب است، ادب نزد خدا این است که بگوید من هیچ چیزی نیستم، ادب نزد مردم تواضع و انصاف است.

تا زمانی که فرزند پاکدامن و صالح در دنیا است برای والدینش حسنه نوشته می‌شود و اگر فرزند ناشایستی باشد گناهش برای والدین هم هست، البته اینها درصورتی است که والدین در تربیتش نقش داشته باشند.