جایگاه تفکر و تعقل
مشورت عقل منفصل است، پرسش پاسخ و سوال جواب، همکاری و آوردن تفکر در میدان عمومی است. تفکر تنهایی انجام می شود ولی فکری که در جمع گذاشته می شود مشورت است . سوال و جواب یعنی فکری که به در خانه ی عالم تر از خود می بری. ما سه جور تفکر داریم : ۱-فکری که در تنهایی انجام می دهیم ۲- فکری که تقریبا با هم سطح خود یا حتی پایین دست انجام می دهیم -که می شود مشورت- . مشورت لازم نیست که حتما با بالادست صورت پذیرد. خداوند خطاب به رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: ((…و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله ان الله یحب المتوکلین)) یعنی (ای رسول خدا) در تدبیر امور با آنان مشورت کن. یعنی مشورت با پایین دست.۳- فکری که با بالادست انجام می شود که می شود سوال. عقل برای تفکر محتاج به مواد اولیه (مبانی) است. بعضی از افکار دو قاعده بیشتر نیاز ندارد، برای اثبات بعضی از فرمول ها کافی است دو فرمول اصلی و مبنایی را فرا بگیری. اسلام تفکر و تعقل را تایید می کند ولی تفکر تنهایی تعقل نیست، اسمش استبداد است. وقتی می بینی دیگری نسبت به این مسئله از تو آگاه تر است و بیشتر می فهمد، خوب باید از او بهره جست. اگر درقبال سوال، پاسخ بی برهان به شما داده شود عقل شما ضعیف بار می آید ولی اگر در پاسخ به شما منطق نیز همراه باشد سبب می شود عقل شما بارور شود. چرا کودک از زمان طفولیت برای فراگیری علوم به کلاس فرستاده می شود؟ رهایش کنیم تا با تفکر و تعقل به بالندگی برسد! سوال کلید خزائن علوم الهیست. اما سوال به معنای تعبد، پذیرش و فرمانبرداری بدون تفکر نیست. سوال یعنی باز کردن فکر به سوی اندیشه های جدید. سوال یعنی باز کردن فکر بسوی نگاه های جدید.
