مسجد یکی از زیر ساخت‌ها و بنا‌های بنیادین و یک نهاد تاثیرگذار و نقش‌آفرین در جامعه دینی است. مسجد در طول تاریخ سنگر مبارزه با ظلم بوده است.
آداب، امور ضمنی در یک عبادت هستند که عبادت را به حقیقت خود نزدیک می‌کند. ما از کنار آن راحت می‌گذریم در حالی که عبادت بی‌آداب اثری ندارد.
پیامبر(ص) فرمودند: آداب ورود به مسجد ده چیز است:
أوَّلُها أن یَتَعاهَدَ خُفَّیهِ أو نَعلَهِ
مراقب باشد که کفش‌هایش مسجد را کثیف نکند.
همه افراد از معمار که طراحی می‌کند تا نمازگذار، باید مراقب طهارت و نظافت مسجد باشد.
و أن یَبدَأَ بِالرِّجلِ الیُمنی
با پای راست وارد مسجد شود.
و إذا دَخَلَ یَقولُ:« بسم الله الرحمن الرحیم،بسم الله والحمد لله و السلام علی رسول الله و الملائکه، اللهم افتح لنا ابواب فضلک و ابواب رحمتک انک انت الوهاب»
هنگام ورود به مسجد بگوید «بسم الله الرحمن الرحیم، بسم الله والحمد لله و السلام علی رسول الله و الملائکه، اللهم افتح لنا ابواب فضلک و ابواب رحمتک انک انت الوهاب»
البته دعا برای ورود به مسجد در اسناد معتبر، این دعاست: «یا مُحْسِنُ قَدْ اتاکَ الْمُسىءُ وَ قَدْ اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ انْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسیئِ انتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنَا الْمُسیىءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّى».
و أن یَسلِّمُ عَلی أهلِ المَسجِدِ
به اهل مسجد سلام کند.
مسجد یکی از اماکن ارتباط، اتحاد و الفت و دوستی است و سلام انس، الفت، ادب، احترام و یک تعهد برای دوستی است.
پیامبر(ص) فرمودند:آداب ورود به مسجد ده چیز است:
و به اهل مسجد سلام کند.
و أن یَقولَ إذالَم یَکُن فِی المَسجِدِ أحَدٌ«اَلسَّلاَمُ عَلی عِبَادِ اللهِ الصّالِحِين،اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَهَ إلَّا اللهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُه»
و اگر کسی در مسجد نیست بگوید: «اَلسَّلاَمُ عَلی عِبَادِ اللهِ الصّالِحِين،اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَهَ إلَّا اللهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُه»
و أن لایَمُرَّ بَینَ یَدَیِ المُصَلّی
از جلوی کسی که نماز می خواند عبور نکند
عبور از جلوی نمازگزار، از مکروهات نماز است. به دلیل اینکه باعث حواس پرتی نمازگزار می‌شود و هم وارد شدن در حریم عبادت اوست.
و أن لایَدخُلَ إلّا بِوُضوءٍ
بدون وضو وارد مسجد نشود.
خود وضو گرفتن به تنهایی عملی پسندیده است، چرا که خداوند می‌فرماید: «إن الله یحب التوابین و یحب المتطهرین».
و أن لایَعمَلَ فیهِ بِعَمَلِ الدُّنیا، و أن لایَتَکَلَّمَ بِکَلامِ الدُّنیا
در مسجد به کار دنیا مشغول نشود و سخن از دنیا نگوید.
عمل دنیایی نکند، یعنی کاری که در مقابل آخرت است و یا جنبه دنیایی آن غالب است، انجام ندهد.
وأن لایَخرُجَ حَتّی یُصَلِّيَ رَکعَتَینِ
تا دو رکعت نماز نخوانده از مسجد خارج نشود.
آمدن به مسجد و نماز نخواندن، همانند دعا نکردن در شب قدر است.
و أن یقول إذاقام لیخرج: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ»
هنگام خارج شدن از مسجد بگوید: سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ.
