بشر به واسطه گرفتاری به ظلمت‌های نفسانی از درون و ابتلا به ظلمت‌های اجتماعی مانند انسان‌های بد و محیط فاسد از بیرون، در معرض انحراف و اشتباه است.

تمام ظلم‌ها به دلیل ظلمت‌ها و اشتباهات انسان اتفاق می‌افتند. انسان موانعی از جانب نفس خود دارد و موانعی از بیرون از طرف شیاطین دارد که راه هدایت او را سد می‌کنند.

نیاز انسان‌ به هدایت به دلیل همین موانع درونی و بیرونی است. فلسفه ارسال ۱۲۴ هزار پیامبر از جانب خداوند، همین نیاز بشر به هدایت است. لحظه لحظه زندگی رسولان الهی و بالخصوص اهل بیت(ع)، درس و هدایت است.

خداوند برای هدایت امت، دو دستاویز به نام قرآن و عترت قرار داده است. قرآن برای هدایت نازل شده است. امام آمده است تا مردم را از ظلمت‌ها و تاریکی‌ها آزاد کند. نگاه به امام قرار است ما را هدایت کند چرا که آن‌ها مانند قرآن مصباح هدایت‌اند.

فلسفه وجودی حضرت سید الشهدا(ع)، هدایت است. یکی از جهات هدایت اصلاح فساد است. در زمان حضرت فساد تمام جامعه اسلام را فراگرفته بود.

اصلاح یک بار جزئی و یک بار به صورت کلی است

اصلاح جزئی
یعنی با با یک اصلاح، یک مفسده رفع می‌شود.

امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «صَلاَحُ اَلْبَدَنِ اَلْحِمْيَة»
پرهیز، صلاح بدن است.
عمده مریضی‌های ما به مسئله غذا خوردن و به دلیل رعایت نکردن است. سلامتی در درون افراد است و افراد با رعایت کردن می‌توانند آن را حفظ کنند.

اصلاح کلی
یعنی با اصلاح آن همه چیز درست خواهند شد.

امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «أصلُ صلاحِ القلبِ اشتِغالُهُ بذِكرِ اللّه»
ريشه صلاح و پاكى دل، مشغول داشتن آن به ذكر خداست.
درمان بسیاری از مشکلات روح ،مانند کینه، حسد و… ذکر و یاد خداوند ارحم الراحمین است، اگر فهمیدیم که خداوند ارحم الراحمین است و اگر چیزی را به ما نداده، به نفعمان بوده است، قلب ما آرام می‌گیرد.

امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «أبعَدُ النّاسِ مِن النّجاحِ المُستَهتَرُ باللَّهوِ والمِزاحِ»
دورترین مردم از موفقیت، کسی است که شیفته سرگرمی و شوخی است.

عاشورا، نتیجه سرگرمی و غفلت مردم است. حکومت بنی‌امیه کاری کرده بود که مردم از امام حقیقی خود فاصله گرفته بودند و غفلت وجود آنان را پر کرده بود و بی‌بصیرت شده بودند.

خود را نباید از کوفی شدن معاف بدانیم، کوفیان هم مسلمان بودند، اما فاسد شده بودند. مردم کوفه به مسائلی آلوده شده بودند که راه برگشت نداشتند.

فلسفه قیام حضرت سیدالشهدا(ع)، اصلاح امت است. ریشه فساد‌ها با جریان عاشورا، امامت و هدایت باید خشکانده شود. باید از حضرت سیدالشهدا(ع) خواست که ما را نیز اصلاح بکند.