موفقیت و رسیدن به سعادت و کمال محصول چیست؟ چرا بعضی‌ها از جوانی و عمر خود خیلی بهره می‌برند ولی بعضی می‌بازند و ضرر می‌کنند؟

یکی از علوم، علم شناخت و بررسی عوامل موفقیت است که در سه حوزه بررسی می‌شود:
حوزه نظری (دانایی و دانش)
حوزه توانایی
حوزه ابزار های خارجی

در بخش نظری مهم ترین عامل موفقیت در درجه اول معرفت نفس و خودشناسی است که در روایات به “انفع المعارف” (پر سودترین شناخت و معرفت) تعبیر شده است. خودشناسی مهم‌ترین عامل موفقیت است؛ یعنی اینکه بدانی من که هستم و چه کار باید بکنم. برای رسیدن به موفقیت، باید تعریف خودمان از خود را درست بکنیم.

در حوزه توانایی مهم‌ترین عامل موفقیت صبر و تحمل است. قوی‌ترین انسان صبورترین انسان است. قدرتی که صابرین دارند، هیچ کس دیگری ندارد.

دربخش ابزارها مهم ترین عامل موفقیت، رفیق صالح است. رفیق خوب، ضعف بخش‌های قبلی را نیز جبران می‌کند؛ یعنی کمبود صبر و ضعف معرفت را درست می‌کند و رفیق بد بر کمبودها و نقایص می‌افزاید. رفیق در فکر و قلب تو نفوذ دارد و فکر تو را عوض می‌کند، لذا گفته‌اند که همان اندازه که به امور زندگی اهمیت می‌دهید، به رفیق اهمیت بدهید.

در روایات آمده «أَعْجَزُ النّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوانِ……» عاجز ترین مردم کسی است که در یافتن دوست‌ ناتوان باشد.
در واقع عجز این فرد به خاطر این است که فکرش پشتوانه ندارد.

رفاقت و محبت در اصطلاح دو مفهوم از هم جداست. رفاقت به معنای به درد هم خوردن و محبت به معنای یکدیگر را دوست داشتن است. اسلام هر دو را با هم می‌خواهد. محبت یکی از پایه‌های رفاقت و یک حقیقت قلبی است که دوست باید انتخاب بشود و به دل بنشیند.